Blog
ისტორია – ძველი შუამდინარეთი
შუმერი
- სახელმწიფოს წარმოქმნა:
ძვ.წ IV საუკუნეში მესოპოტამიის ტერიტორიაზე წარმოიშვა. ერთიანი სახელმწიფო არ ჰქონიათ,ყველა ქალაქი დამოუკიდებლად არსებობდა.შუმერები მიწათმოქმედებას მისდევდნენ. საკულტო კოშკი-ზიკური.
მათ გამოიგონეს: ბორბალი,ეტლი,სამეთუნეო ჩარხი და გუთანი. დამწერლობა-ლუსმული,მასალა-თიხა. ძვ.წ XXVII საუკუნე- ურუქის მეფე გილგამეში(გმირი) .
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
აქადი: ჩრდ.შუამდინარეთშ სემიტური მოდგმის ტომები .ძვ.წ XXIV ს.ში აქადის მეფემ სარგონმა მოახერხა შუმერული ქალაქ-სახელმწიფოს დაპყრობა
ძვ.წ XXI ს-ში ელამელებმა და ამორეველებმა გაანადგურეს აქადი.
ბაბილონი
- სახელმწიფოს წარმოქმნა:
მდინარე ევფრატზე მდებარეობდა,ბაბილონელები თავიანთ ქალაქს ,,ღმერთების კარიბჭეს“ უწოდებენ.ბაბილონი მესოპოტამიის სავაჭრო,რელიგიური და სამეცნიერო ცენტრი იყო.
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ XVII ს-ში ხამურაბიმ ქვეყნიდან ელამელები განდევნა.მან შექმნა 282 მუხლისგან შემდგარი კანონთა კრებული,რომელიც პირველი იყო მსოფლიოში,მისი სიკვდილის შემდეგ ბაბილონი დასუსტდა.
ძვ.წ X ს-ში ასურეთმა დალაშქრა ბაბილონი.
ძვ.წ VII ს-ში ისევ გაძლიერდა ნაბუქოდონოსორის ( ძვ.წ 604-562 წწ.) მეფობის დროს
ძვ.წ VI ს-ის შუა ხანებში ბაბილონი სპარსეთის აქემენიანთა მეფემ კისროსმა დაიპყრო.
ასურეთი
- სახელმწიფოს წარმოქმნა:
ძვ.წ XVI ს-ში ტიგროსის ტერიოტორიაზე სემიტური სახელმწიფოასურეთი ჩამოყალიბდა.ასურელები იმავე ღმერთს სცემდნენ თაყვანს,რომლებსაც ბაბილონელები.ღვთაებათა პანთეონის სათავეში ასური იდგა .დედაქალაქი და ქალაქიც ასური.
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ XVI-XII ს.ს-ში გაძლიერდა.
ასურეთის ტერიტორია განსაკუთებით გაიზარდა მეფე ტიგლათფილასარ I-ის( ძვ.წ 1115-1077 წწ.) დროს.მან დალაშქრა ნაირის ქვეყნები და ბაბილონი.
საფრთხეს უქმნიდნენ დას.შემოჭრილი არამეული ტომები,ჩრდილ. კი-ურარტუს სამეფო.
ძვ.წ IX-VII ახალასურული ხანა.სახელმწიფოს განსალუთებული სიძლიერე. დედაქალაქი ნინევია.
ძვ.წ 671-650 წწ-ში ასურეთის სახელმწიოს გავლენის ქვეშ ეგვიპტეც კი მოექცა.
ასურელები რკინას ამუშვებდნენ.პირველად მათ დაიწყეს ცხენოსანი მეომრების გამოყენება.
ტიგლათფილასარ Ш-მ (ძვ.წ 745-727 წწ) სხვადასხვა რეფორმა გაატარა და დაპყრობილი ქვეყნების მიმართ პოლიტიკაც შეცვალა.
სამხედრო რეფორმა – არმიის ძირითადი ბირთვი ,,სამეფო გვარდია“
სარგონ II -მ (ძვ.წ 722-705წწ) ურარტუ და ბაბილონი დალაშქრა.
ძვ.წ 605 წელს ასურეთი მიდიელებმა და ბაბილონელებმა გაანადგურეს .
ასურბანიფალი (ძვ.წ 668-633 წწ) მისი ბიბლიოთეკა ნინევიაში უდიდესად ითვლებოდა.
ხეთები
- სახელმწიფოს წარმოქმნა:
ძვ.წ 1650 წელს, ანუ XVII ს-ში ჩამოყალიბდა. ძვ.წ II ათასწლეულში ხეთებმა რკინის გამოდნობა ისწავლეს. ცხენებშებმული ეტლი,საბრძოლო ეტლი მათი გამოგონილია.
ხეთების სამეფოს ,, ათასი ღვთაების ქვეყანას“ უწოდებენ.მთავარი ღვთაება მზის ქალღმერთი » არიანა ითვლებოდა.
ძვ.წ 1650-1500წწ » ძველი სამეფო
ძვ.წ 1500-1450წწ » შუა სამეფო
ძვ.წ 1450-1200 წწ » ახალი სამეფო
დედაქალაქი იყო » ხათუსა
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ XVI ს-ში დალაშქრეს ბაბილონი. განსაკუთებით გაძლიერდა ახალი სამეფოს ხანაში( 1450-1200)
ძვ.წ 1274 ქადეშის ბრძოლა » ხეთები VS ეგვიპტე (მეფე რამზეს II ).
ძვ.წ XII ს-ში ასურებმა გაანადგურეს ხეთები .
ურარტუ
- სახელმწიფოს წარმოქმნა :
ვანისა და ურმიის ტბების მიდამოებში მდებარეობდა.
ძვ.წ IX ს-იდან ძვ.წ VI ს-მდე იარსება.
დედაქალაქი ტუშფა.
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ VIIIს ურარტუს ძლიერების ხანა .მეფეები: მენუა(ძვ.წ 819-786); არგიშთი (ძვ.წ 786-764
ძვ.წ VIII ს-ის ბოლოს – სკვითებმა და კიმირიელებმა დაიპყრეს. ძვ.წ 590 წელს მიდიელებმა გაანადგურეს.
ფინიკია
ქანააანი : სირია,პალესტინა და ფინიკია
- სახელმწიფოს წარმოქმნა :
ძვ.წ IX ს-ში ტვიროსის მცხოვრებლებმა დაარესეს ქალაქი კართაგენი.
- საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ IX-VII სს-ში ფინიკია დაექვემდებარა ასურეთს.
ძვ.წ VI ს-ში სპარსეთის მეფემ კიროსმა დაიპყრო.
ფინიკიელების სახელთან არის დაკავშირებული ანბნის შექმნა.
გემთმშენებლობის და საზღვაო ვაჭრობის განვითარება.
კოლონიზაციის პროცესი ძირითადი ფუნქცია ფინიკიელების საჭირო მასალითა და ნაწარმით უზრუნველყოფა იყო .